استاندارد و آیین نامه 3834 چیست؟

استاندارد 3834 از آیین نامه های بسیار مهم تدوین شده در زمینه جوشکاری در سازه فلزی است. پیرو فعالیت‌های پیگیر و مستمر کمیته استاندارد و سیستم‌های کیفیت انجمن جوشکاری و آزمایش‌های غیرمخرب ایران در خصوص تدوین استانداردهای ملی و در پی برگزاری جلسات تخصصی در این خصوص، استانداردهای ملی ایران ایزو ۳۸۳۴ به‌عنوان اولین استانداردهای ملی کاملاً یکسان و مطابق با ویرایش سال ۲۰۰۵ ISO اساس قسمت اول راهنمای شماره ۲۱ سازمان بین‌المللی استاندارد و ۲۰۰۷ میلادی تدوین و به‌عنوان استاندارد ملی ایران به چاپ رسید.

سال ۲۰۰۷ میلادی با عنوان ISO/TR 3834-6 این مقاله بر پایه استاندارد بین‌المللی به‌منظور ارائه راهنمایی‌هایی برای استقرار الزامات داده شده در قسمت‌های ۲، 3 و 4 سری ایران ایزو ۳۸۳۴ و کمک به سازندگان و استفاده‌کنندگانی است که سطح مناسب الزامات کیفیت متناسب با نیازهای خویش را انتخاب کرده کند، تهیه شده است و انتظار می‌رود که آنها با سری استانداردهای ایران ایزو ۳۸۳۴ به صورت کلی آشنایی داشته باشند.

استاندارد و آیین نامه 3834 چیست؟

استاندارد و الزام 3834 را به طور ساده می‌توان به این صورت تعریف کرد. استاندارد و آیین نامه 3834 توسط شورای عالی استاندارد به عنوان استاندارد اجباری به منظور جوشکاری‌های مورد استفاده در کارگاه‌های ساخت و نصب سازه فلزی در 3 سطح سخت گیرانه (2-3834)، متوسط (3-3834) و ساده‌تر (4-3834) برای اطمینان از رعایت الزامات کیفی، پیشگیری از نقص در جوشکاری ذوبی و دست یابی به کیفیت مناسب جوش است.

استاندارد ۳۸۳۴ الزاماتی را برای انواع مختلف فعالیت و عمدتاً موارد مرتبط با:

• دستورالعمل‌های سازنده برای کنترل کلی جوشکاری به‌عنوان یک فرایند ویژه،
• دستور کارهای فنی برای تولید (به‌عنوان مثال: مشخصات دستورالعمل جوشکاری برای استاندارد ایران ایزو 2-3834 و 3-3834)
• اثبات شایستگی، توانایی و تناسب کارکنان (به‌عنوان مثال تأیید صلاحیت جوشکارها) را مشخص می‌کند.

هر دسته به طور کامل در ذیل مورد بررسی قرار می‌گیرد. نظریه‌ها بیشتر به سازمان سازنده، استقرار در یک محیط استاندارد ایران ایزو ۹۰۰۱ و در آخر هر عنصر از کنترل، مربوط می‌شود.

شرکت ابرگان سازه از معدود شرکت های فعال در زمینه طراحی، ساخت و اجرای انواع سازه فلزی است که دارای استاندارد 3834 است.

استقرار استاندارد 3834

بسیاری از سازندگان الزامات مربوط به دستورالعمل‌ها و دستور کارهای تولید مانند: مستندسازی شایستگی، توانائی و تناسب کارکنان را به کار می‌برند. برای چنین سازندگانی استاندارد ایران ایزو ۳۸۳۴ نبایستی موجب تغییر یا هزینه عمده گردد. به‌هرحال بعضی از سازندگان به یک یا چند دلیل ذیل ممکن است به اقدام مهم‌تری نیاز داشته باشند:

جایی که استقرار آیین نامه ۳۸۳۴ هم‌زمان با یک انتقال به استانداردهای محصول شناخته شده ملی یا بین‌المللی جدید باشد، ممکن است چنین انتقالاتی نیازمند تمهیدات جدیدی باشد که قبلاً به کار نرفته کند، مانند آزمون تأیید صلاحیت جوشکارها و دستورالعمل‌های جوشکاری و آموزش یا استخدام کارکنان هماهنگی جوشکاری، جهت حصول اطمینان از یک پایه دانش برای انواع محصول ساخته شده است.

ممکن است مشتریان در مورد سازندگانی با سابقه قبلی استفاده از روش‌های بسیار متفاوت، انطباق با الزامات استاندارد ایران ایزو ۳۸۳۴ را تحمیل کنند.

قوانین ملی یا منطقه‌ای می‌توانند در بخش‌های صنعتی مشخصی با هدف داشتن محصولاتی با تأییدیه رسمی جهت استفاده در آن آشور یا منطقه سازندگان را ملزم به انطباق با استاندارد ۳۸۳۴ نمایند. چنین درخواست‌هایی ممکن است مستلزم تغییرات عمده در روش‌های به کار رفته قبلی گردد.

هنگامی که چنین اقداماتی لازم می‌شود، بایستی یادآوری شود که جایی که جوشکاری یکی از فرایندهای تولید مهم است، استاندارد ۳۸۳۴ روش خوبی ارائه می‌دهد.

انطباق با استاندارد ۳۸۳۴ برای سازنده و مشابه آن برای مشتری اطمینان می‌دهد که محصول به خوبی ساخته خواهد شد و نبایستی متحمل خرابی نابهنگام در حین عمر کاری در نتیجه کمبودهای ساخت گردد، به شرطی که یک برنامه مناسب بازرسی و نگهداری تعهد شود.

کنترل جوشکاری

به دلیل اینکه جوشکاری یک فرایند ویژه است و پیامدهای جوشکاری ضعیف می‌تواند سخت باشد، لازم است کنترل‌های عملی برای اطمینان از صحت اجرای جوشکاری انجام شود و بازرسی‌های مورد نیاز برای محصولات ساخته شده به دقت اجرا می‌شود. این کنترل‌ها و موضوعات آنها عبارتند از:

• تصدیق دستورالعمل‌های جوشکاری و توانایی‌های کارکنان جوشکاری،
• در دسترس بودن، تناسب و نگهداری تجهیزات،
• شناسایی الزامات محصول،
• روش اجرای پیمانکاری فرعی،
• سطح برنامه‌ریزی تولید،
• انبارش و جابه‌جایی فلزات پایه و مواد مصرفی جوشکاری،
• عملکرد و اجرای بازرسی،
• شناسایی و ردیابی محصول و کار در جریان،
• اصلاح عدم انطباق محصول و
• گستره و نگهداری سوابق کیفیت

این کنترل‌ها بایستی مشخص کنند که چه چیزی باید کنترل شود و چگونه کنترل شود (در صورت لزوم با ارجاع به یک یا چند دستورالعمل یا استاندارد)، چه کسی وظایف و مسئولیت‌ها در سیستم کنترل را تعیین می‌کند و چگونه جنبه‌های مجزای سیستم کنترل باید گزارش و مستندسازی شوند.

دستورالعمل‌های تولید

مستندسازی فنی

آیین نامه و استاندارد ۳۸۳۴ برای حصول اطمینان از کارایی سیستم کنترل جوشکاری تعدادی از دستور کارها، دستورالعمل‌ها، مشخصات و گزارش‌های فنی را مشخص می‌کند. آن فعالیت‌های تولیدی که نیازمند چنین مستندسازی فنی هستند در پیوست الف از استاندارد ایزو ۱-3834 مشخص شده‌اند.

جایی که فعالیت خاصی در محدوده فعالیت‌های تولیدی قرار ندارد، مانند عملیات حرارتی بعد از جوشکاری (PWHT) لزومی ندارد که سازنده به این موارد در سیستم کنترل اشاره کند.

تأیید دستورالعمل جوشکاری

استانداردهای بین‌المللی زیر اطلاعاتی را در خصوص مشخصات فنی و تأیید دستورالعمل‌های جوشکاری ارائه می‌دهند:

ایزو 15609 و ایزو 15607 و پنج روش کلی برای تأیید دستورالعمل‌های جوشکاری:

• مواد مصرفی جوشکاری آزمایش شده یا ایزو 15610
• تجربه جوشکاری پیشین یا ایزو 15611
• دستورالعمل جوشکاری استاندارد یا ایزو 15612
• آزمایش جوشکاری پیش تولید یا ایزو 15613
• آزمایش دستورالعمل جوشکاری یا ایزو 15614

در صورتی که استاندارد محصول روشی را که باید استفاده شود مشخص نکرده باشد بایستی بین طرفین قرارداد به توافق برسد. هنگامی که یک آزمایش جوشکاری انجام می‌شود (آزمایش‌های دستورالعمل جوشکاری یا پیش تولید جوشکاری)، نتایج به دست آمده در سند تأیید دستورالعمل جوشکاری (WPQR)، ثبت می‌شود. مراحل در جدول ۱ به صورت (WPQR) آمده خلاصه ذکر شده است.

وظیفه	استاندارد ایران ایزو 2-3834	استاندارد ایران ایزو 3-3834	استاندارد ایران ایزو 4-3834
برنامه‌ریزی اولیه تأیید صلاحیت	pWPS	pWPS	دستور کار
تأیید صلاحیت	WPOR	WPOR	نیاز به مستندسازی نیست
مشخصات فنی دستورالعمل جوشکاری	WPS	WPS	دستور کار
دستور کار (WI)	WPS یا WI اختصاصی	WPS یا WI اختصاصی	ارتباط شفاهی یا دستور کار
مستندسازی فرایند	گزارش تولید (دلخواه معمولاً لازم نیست)	مرتبط نیست	مرتبط نیست

هنگامی که از دستورالعمل‌های جوشکاری استاندارد استفاده می‌شود (به استاندارد ایزو 15612 مراجعه کنید) برنامه‌ریزی مقدماتی تأیید صلاحیت دستورالعمل‌های جوشکاری موضوعیت ندارد.

سایر فرایندها

اصول تأیید صلاحیت سایر فرایندهای تولید تا حدی مشابه مراحل تأیید صلاحیت دستورالعمل جوشکاری است. همان روش‌های عمومی به کار رفته برای تأیید صلاحیت دستورالعمل جوشکاری ممکن است برای سایر مستندات تولید مورد استفاده در ارتباط با ساخت جوشکاری هم به کار گرفته شود. نمونه‌هایی از مستندسازی برای سایر فرایندهای ساخت به صورت خلاصه در زیر آورده شده است.

آزمایش غیرمخرب

آزمایش غیرمخرب جوش‌ها اغلب در استانداردهای محصول مشخص شده است و روند معمول آن به‌کارگیری یک دستورالعمل استاندارد برای روش آزمایش غیرمخرب استفاده شده که بر پایه استاندارد آزمایش غیرمخرب مربوطه آماده شده باشد، می‌باشد.

یک گزارش آزمایش غیرمخرب همواره بایستی با تشریح نتایج آزمایش و قضاوت در مورد جوش تهیه شود. این گزارش معمولاً شامل ثبت پارامترهای بحرانی آزمایش غیرمخرب استفاده شده، در حین آزمایش می‌باشد.

عملیات حرارتی بعد از جوشکاری

مشابه همان چیزی است که در بالا برای آزمایش (PWHT) شرایط عملیات حرارتی بعد از جوشکاری غیرمخرب شرح داده شد. همان‌طور که گزارش داده‌های عملیات حرارتی لازم است، به یک دستورالعمل عملیات حرارتی هم نیاز است. الزامات کیفیتی برای عملیات حرارتی در استاندارد ISO /TR 17663 ارائه شده است.

برشکاری حرارتی

به طور کلی برای برشکاری حرارتی نیازی به دستورالعمل‌های مستند نیست، چون اعتماد بر پایه مهارت و شایستگی اپراتور است. هرچند، در برخی موارد مانند هنگام برشکاری مواد حساس که، برای آنها تجربه محدود است یا جایی که خطر ایجاد مناطق سخت در لبه‌های بریده شده وجود دارد که می‌تواند در محصول نهایی مضر باشد، ممکن است نیاز به راهنمای مستند وجود داشته باشد.

سازمان

واژه «سازنده» به طور گسترده‌ای به‌عنوان شناسه‌ای برای نهادی که مسئولیت هماهنگ کردن جوشکاری را برعهده دارد، استفاده می‌شود. هرچند، به بیان سخت‌گیرانه، کنترل جوشکاری در درون یک سازمان توسط مجموعه‌ای از افراد که تحت کنترل یک واحد از هماهنگ‌کننده‌ها کار می‌کنند انجام می‌شود (مطابق آنچه در استاندارد ایران ایزو ۱۴۷۳۱ توضیح داده شده است).

یک سازمان اغلب و نه همیشه به این مفهوم است، مانند یک سازمان حقوقی. برخی از موقعیت‌های نوعی در جدول ۲ که نشان دهنده اصول است، خلاصه شده است.

جدول ۲- سازمان و وظایف

موقعیت	نظریه‌ها
مجموعه‌ای بزرگ مشتمل بر تعدادی از شرکت‌ها یا کارخانه‌ها که هر کدام دارای یک گروه هماهنگ‌کننده‌های جوشکاری مسئول مدیریت هر شرکت یا کارخانه، می‌باشند.	شدنی است، ولی بایستی استاندارد ایران ایزو ۳۸۳۴ به طور مستقل برای هر شرکت یا کارخانه استقرار یابد. هر شرکت یا کارخانه بایستی به طور معمول سایر شرکت‌ها یا کارخانه‌ها را به‌عنوان پیمانکاران فرعی در نظر بگیرد.
مجموعه‌ای بزرگ مشتمل بر تعدادی کارخانه که توسط یک تک گروه از هماهنگ‌کننده‌های جوشکاری منتسب به مدیریت منسجم، کنترل می‌شود.	استقرار مشترک در برگیرنده تمام کارخانه‌ها شدنی است. هر کدام از کارخانه‌های مجری جوشکاری که نپذیرند مجاز نباشند هیچ محصول جوش داده شده‌ای را به کارخانه‌ای که استاندارد ایران ایزو ۳۸۳۴ را استقرار داده است، تحویل دهند.
سازنده (پیمانکار اصلی) خواهان یک پیمانکار فرعی است که تحت کنترل استاندارد ایران ایزو ۳۸۳۴ او کار کند.	شدنی است اگر هماهنگ‌کنندگان جوشکاری صلاحیت‌دار پیمانکار اصلی قدرت و توانایی کنترل مؤثر فعالیت‌های جوشکاری پیمانکار فرعی را داشته باشند.

مشخصات دستورالعمل جوشکاری که با آزمایش دستورالعمل جوشکاری مثلاً مطابق با استاندارد توسط یک سازنده در یک کارگاه تأیید شده باشد، ممکن است در کارگاه‌های مختلف همان ایزو 15614 سازنده بکار رود، اگر سازنده یک سیستم کنترل مشترک مطابق استاندارد ایران ایزو ۳۸۳۴ که در برگیرنده همان کارکنان هماهنگ‌کننده جوشکاری می‌باشد را به کار گیرد.

تمام سازمان‌هایی که آنچه در بالا مطرح شد را برآورده نمی‌کنند، برای اهداف استاندارد ایران ایزو ۳۸۳۴ به‌عنوان پیمانکار فرعی تلقی می‌شوند. اگر یک پیمانکار فرعی در مورد خود از استاندارد ایران ایزو ۳۸۳۴ پیروی نکند، سازنده بایستی اطمینان حاصل کند که آن پیمانکار فرعی می‌تواند الزامات مناسب استاندارد را برای هر قرارداد مشخص برآورده سازد.

تفسیر بندهای خاص استاندارد ایران ایزو 2-3834

بازنگری الزامات و بازنگری فنی

سازنده باید با تکمیل چک‌لیست یا با نوشتن خلاصه مذاکرات یک قرارداد یا جلسه بازنگری فنی اثبات کند که هر یک از الزامات قسمت‌های مقتضی استاندارد۳۸۳۴ به طور کامل پوشش داده می‌شود. جنبه‌های داده شده در استاندارد به مفهوم جامع بودن نیست، مطالب بیشتر مربوط به یک قرارداد خاص یا الزامات طراحی بایستی در نظر گرفته شود.

هدف نهایی اطمینان از این مطلب است که سازنده به خوبی الزامات فنی را درک کرده و محصول می‌تواند مطابق قرارداد ساخته شود.

هماهنگی جوشکاری مطابق با استاندارد ایران ایزو ۱۴۷۳۱ بایستی برای این فعالیت مشخص شود.

پیمانکاری فرعی

سازنده بایستی اطمینان حاصل کند که هر فعالیت مرتبط با جوشکاری پیمانکار فرعی، شامل جوشکاری، آزمایش غیرمخرب، بازرسی، عملیات حرارتی، نگهداری از تجهیزات و واسنجی تجهیزات، با الزامات مشخصات قرارداد مطابقت دارد تا رضایتمندی هماهنگ‌کننده جوشکاری با مسئولیت‌های مشخص در این حوزه برآورده شود.

پیمانکاران فرعی که خدمات جوشکاری یا کمکی آن را ارائه می‌دهند، ممکن است مانند پیمانکار اصلی همان سطح یا سطح بالاتری از استاندارد ایران ایزو را برآورده کنند. هر چند بسته به گستردگی پیمانکاری فرعی و خدمات یا محصولات تدارک شده، در موارد خاص ممکن است سطح پائین‌تر مناسب باشد.

ممکن است به دلایل مختلف همواره واگذاری کار پیمانکاری فرعی به سازمان‌هایی که انطباق با هر یک از سطوح کیفیت قسمت‌های استاندارد ایران ایزو ۳۸۳۴ دارند، میسر نباشد. جز مسئولیت سازنده است تا از کنترل مناسب جوشکاری یا فعالیت‌های مربوطه مطابق موارد مرتبط از استاندارد ۳۸۳۴ اطمینان حاصل کند.

لازمه این کار ممیزی بنیاد پیمانکار فرعی هنگامی که جوشکاری در حال انجام است و شامل جوشکار و تأییدیه‌های دستورالعمل جوشکاری می‌باشد. در صورتی که سازنده مشخصات دستورالعمل جوشکاری مناسبی در اختیار داشته باشد مقتضی است آنها را در اختیار پیمانکار فرعی قرار دهد و کاربرد آنها را پایش کند.

بازرسی‌های تولید نیز ممکن است در ارتباط با سازنده انجام پذیرند. پیمانکاران فرعی که خدمات پیوسته‌ای مانند عملیات حرارتی بعد از جوشکاری، آزمایش غیرمخرب یا بازرسی را ارائه می‌کنند، درصورتی که برای فعالیت‌ها و کارکنان صلاحیت‌دار آنها گواهینامه مناسب از طرح‌های صنعتی مربوطه نداشته باشند، ممکن است مورد ممیزی قرار گیرند. اگر بررسی‌های اولیه، عدم انطباق بیش از حد را نشان دهد، ممکن است نظارت و مراقبت گسترده‌تری نیاز باشد.

هنگامی که الزامات قراردادی یا قانونی قسمت مشخصی از استاندارد ۳۸۳۴ را مشخص کند، پیمانکار فرعی باید از آن سطح یا سطح بالاتر تبعیت کند. هرچند اگر پیروی از استاندارد ایران ایزو ۲-3834 یا 3-3834 مورد نیاز باشد، پیمانکار فرعی که مطابق استاندارد ایران ایزو ۴ – ۳۸۳۴ کار کند، ممکن است برای تولید محصولات جوشی ساده قابل پذیرش باشد. با این حال این کار می‌تواند لزوم یک اجازه از مشتری / مرجع صلاحیت‌دار را در برداشته باشد.

اگر الزامات قراردادی یا قانونی تاکید نشود، سازنده بایستی در شروع کار خود، اطمینان حاصل کند که پیمانکاران فرعی از سطح مناسبی از استاندارد ایران ایزو ۳۸۳۴ در سطح مناسب پیروی می‌کنند یا تمهیداتی برای اجرای کافی کنترل‌ها برای کاری که باید انجام شود، صورت گیرد.

هماهنگی جوشکاری

کلیات

هماهنگی جوشکاری، مطابق استاندارد ایران ایزو ۱۴۷۳۱ ، مدیریت و اجرای آن فعالیت‌های ساخت و فنی است که برای کنترل جوشکاری انجام می‌شود. بایستی یادآوری شود که هماهنگی جوشکاری معمولاً توسط گروه‌های مختلفی از کارکنان انجام می‌شود که بسیاری از آنها رسماً به‌عنوان بخشی از تیم تکنولوژی جوشکاری محسوب نمی‌شوند.

موارد زیر دارای اهمیت هستند:

1. سازمان‌های بزرگ که فعالیت‌های وسیع و پیچیده جوشکاری را انجام می‌دهند معمولاً تعدادی شخص را که به طور خاص درگیر کنترل جوشکاری خواهند بود استخدام می‌کند. آن افراد می‌توانند عناوینی مانند مهندس جوشکاری یا تکنولوژیست جوشکاری داشته باشند و معمولاً به‌عنوان هماهنگ‌کنندگان تمام‌وقت جوشکاری در نظر گرفته می‌شوند.
2. در سازمان‌های کوچک، وظایف مشابه ممکن است به افرادی که دارای عناوین دیگری (مانند: مدیر تولید، سرکارگر) هستند و وظایف دیگری علاوه بر هماهنگی جوشکاری انجام می‌دهند (هماهنگ‌کننده‌های جوشکاری پاره‌وقت) تخصیص داده شود.
3. برخی فعالیت‌های هماهنگی جوشکاری، معمولاً مربوط به انبارش و جابه‌جایی مواد مصرفی، و نگهداری و واسنجی تجهیزات، می‌تواند به افرادی دارای عناوین با ارتباط کمتری به جوشکاری تخصیص یابد. چنین افرادی عموماً تنها برای وظایف هماهنگی جوشکاری تخصصی کمی تأیید صلاحیت می‌شوند.
4. بعضی از سازندگان برای برخی برنامه‌های تفضیلی به جوشکارها یا اپراتورهای جوشکاری مسئولیت‌هایی را تخصیص می‌دهند. در چنین مواردی سازنده بایستی اطمینان حاصل کند که جوشکارها و اپراتورهای جوشکاری دانش و شایستگی لازم را داشته باشند.
5. کنترل فعالیت‌های بازرسی و آزمایش که جز فعالیت‌های هماهنگی جوشکاری نیز هستند، معمولاً توسط افرادی که دارای عناوینی مانند: بازرس جوش، مهندس آزمایش غیرمخرب یا مدیر کیفیت هستند، اجرا می‌شود. هرچند در سازمان‌های کوچک‌تر ممکن است چنین فعالیت‌هایی به سرکارگر یا سایر کارکنان محول شود.

هماهنگ‌کننده جوشکاری

استاندارد ۲-3834 و 3-3834 نیازمند به‌کارگیری استاندارد ایزو 14731 بوده که ارائه دهنده جنبه‌های انسانی کنترل جوشکاری است و بنابراین یک استاندارد مهم به شمار می‌رود.

درون سیستم، هر فعالیت کنترلی، مانند کنترل نگهداری تجهیزات جوشکاری، توسط یک یا چند نفر که به طور معمول توسط سازنده استخدام شده کند انجام می‌شود. استاندارد ایران ایزو ۳۸۳۴ برای هر عنصر از کنترل جوشکاری الزاماتی را مشخص می‌کند. در تخصیص این وظایف و مسئولیت‌های هماهنگی جوشکاری سازنده بایستی:

1. سیستم‌های کنترلی مجزا را مشخص کند و فهرستی از تمام وظایف و مسئولیت‌ها و افرادی که به آنها اختصاص داده شده، تهیه نماید.
2. کنترل کردن تمام وظایف و مسئولیت‌های فهرست شده جهت اطمینان از پیوستگی تمام فعالیت‌های فهرست شده در استاندارد ایران ایزو ۱۴۷۳۱ با سیستم کنترل و اینکه این وظایف و مسئولیت‌ها به‌درستی به شخص یا اشخاص تخصیص داده شده است.
3. تعیین معیاری برای شایستگی در عباراتی مانند تأیید صلاحیت، تجربه و آموزش برای هریک از پست‌های هماهنگی جوشکاری
4. حصول اطمینان از کفایت شایستگی اشخاصی که به‌عنوان هماهنگ‌کننده‌های جوشکاری، از طریق تجربه آموزش و/ یا تأیید صلاحیت، گماشته می‌شوند، برای وظایف اختصاص داده شده است.

باید تاکید شود که تأیید صلاحیت لازم برای هر هماهنگ‌کننده جوشکاری نتیجه روشی است که سازنده در ساختار سازمانی خود جهت تخصیص وظایف و مسئولیت‌ها در پیش گرفته است. استاندارد ایران ایزو ۱۴۷۳۱ از واژه «هماهنگ‌کننده جوشکاری مسئول» برای تعیین فرد یا افرادی که دارای سطح مناسب از دانش فنی جوشکاری برای گستره محصولات ساخته شده هستند، استفاده می‌کند.

تمام سازندگان بایستی کمینه یک هماهنگ‌کننده جوشکاری مسئول منصوب کنند. انتظار آن است که هماهنگ‌کننده جوشکاری مسئول، شخصی است که توسط سازنده گماشته می‌شود به‌طوری‌که شایستگی تصمیم‌گیری و امضای مدارکی که کیفیت محصول را تحت تأثیر قرار می‌دهد دارد. هماهنگ‌کننده جوشکاری مسئول مسئولیت کلی پایش فعالیت‌های جوشکاری و اتخاذ راهکار هنگامی‌که جوشکاری به‌درستی اجرا نمی‌شود را دارد.

در پیوست الف از استاندارد ملی ایران ایزو ۱۴۷۳۱ به سیستم‌های آموزشی که توسط انستیتو بین‌المللی جوشکاری بنا نهاده شده، ارجاع شده است. این بیان می‌کند که مشتری‌ها و مراجع بایستی که یک هماهنگ‌کننده جوشکاری مسئول که دارای دیپلم متناسب بوده و باتوجه‌به تعاریف تأیید صلاحیت شده باشد، در نظر بگیرند.

لذا ارجاع به تحصیلات و دیپلم‌های انستیتوی بین‌المللی جوشکاری بایستی توسط مشتریان و مراجع از جنبه ارزش مورد قبول واقع شود. پیوست الف از استاندارد ایران ایزو ۱۴۷۳۱ سازنده را از ارجاع به هر تأیید صلاحیت دیگر برای هماهنگ‌کنندگان جوشکاری مسئول منع نکرده است. به‌هرحال سازنده ممکن است مورد انتظار واقع شود که کفایت این‌چنین تأیید صلاحیت‌های پیشنهادی را برای مشتری‌ها و مراجع تصدیق کنند.

ارتباط بین استاندارد ایران ایزو ۱۴۷۳۱ دانش هماهنگی جوشکاری و استاندارد ایران ایزو ۳۸۳۴ سطوح کیفیت

استاندارد ایران ایزو ۱۴۷۳۱ دو نوع دانش و تجربه مورد نیاز هماهنگ‌کنندگان جوشکاری را مشخص می‌کند:

1. دانش فنی عمومی،
2. دانش فنی تخصصی در جوشکاری و فرایندهای وابسته، مرتبط با وظیفه واگذار شده.

به‌علاوه، این استاندارد سه سطح از دانش فنی برای هماهنگ‌کنندگان جوشکاری مسئول تعیین می‌کند.

• دانش فنی جامع
• دانش فنی تخصصی
• دانش فنی پایه

استاندارد ایران ایزو ۳۸۳۴ سه سطح از الزامات کیفیتی برای جوشکاری را ارائه می‌دهد. در بعضی موارد ولی نه برای تمام کاربردها، سه سطح الزامات استاندارد ایران ایزو ۳۸۳۴ و سطوحی که مطابق استاندارد ایران ایزو ۱۴۷۳۱ هستند به هم ربط دارند.

فاکتورهای زیر این ارتباط را به طور اساسی تحت تأثیر قرار می‌دهند:

1. پیچیدگی فنی عملیات‌های جوشکاری، به‌ویژه جوش‌پذیری فلزات پایه
2. پیچیدگی تجهیزاتی که برای جوشکاری استفاده می‌شوند (تجهیزاتی همانند دستگاه‌های کنترل عددی و روبات‌های جوشکاری ممکن است نیاز به کنترل‌های تولیدی بیشتری نسبت به تجهیزات جوشکاری قوسی دستی داشته باشند).
3. حجم تولید (تولید انبوه نیازمند کنترل و برنامه‌ریزی تولید مفصل برای به کمینه رساندن هزینه‌های ساخت است).
4. سطح کیفیتی جوش (مقدار بیشتری بازرسی حجمی و سطحی و معیار پذیرش سخت‌گیرانه‌تر به کنترل دقیق‌تر برای جلوگیری از تعمیر یا رد شدن اضافی نیاز دارد).

جدول ۳ ارتباطات را در جایی نشان می‌دهد که فقط یکی از فاکتورهای الف، ب، پ یا ت دارای اهمیت می‌باشند. باید یادآوری شود که بسیاری از سازندگان تمایل دارند بیش از یک فاکتور را هنگام تعیین صلاحیت و تجربه لازم برای سمت هماهنگ‌کننده (گان) جوشکاری مدنظر بگیرند، بااین‌وجود جدول اصولی که باید پیروی شود را نشان می‌دهد. به صورت جداگانه توصیه می‌شود که هماهنگ‌کنندگان جوشکاری دارای تجربه مناسب تولید باشند.

جدول ۳- ارتباط بین استاندارد ایران ایزو ۳۸۳۴ و استاندارد ایران ایزو ۱۴۷۳۱

فاکتور قطعی	الزامات هماهنگ‌کنندگان جوشکاری
پیچیدگی فنی عملیات جوشکاری	سطوح زیر مستقیماً مرتبط هستند ·         استاندارد ایران ایزو ۱۴۷۳۱ ،جامع برای استاندارد ایران 2-3834 ·         استاندارد ایران ایزو ۱۴۷۳۱ ، تخصصی برای استاندارد ایران 3-3834 ·         استاندارد ایران ایزو ۱۴۷۳۱ پایه برای استاندارد ایران 4-3834
پیچیدگی تجهیزات مورد استفاده برای جوشکاری	ارتباط وجود ندارد، استاندارد ایران ایزو ۱۴۷۳۱ پایه ممکن است کافی باشد.
حجم تولید	ارتباط وجود ندارد، استاندارد ایران ایزو ۱۴۷۳۱ پایه ممکن است کافی باشد

باید یادآوری شود که الزامات آموزشی و مدت دوره آموزشی برای مهندس بین‌المللی جوش (IWE) بسیار سخت‌گیرانه‌تر از تکنولوژیست بین‌المللی جوش (IWT) است و تا حد زیادی بین IWT و متخصص بین‌المللی جوشکاری (IWS) شباهت وجود دارد.

یک مدرک مهندسی دانشگاهی یا معادل آن برای IWE لازم است و به این دلیل، یک تولیدکننده ممکن است صلاحیت IWE را به‌جای صلاحیت‌های سطح پائین‌تر برای استانداردهای ایران ایزو 2-3834 و 3-3834 برگزیند.

در بعضی استانداردهای محصول مربوط، سطح دانش مورد نیاز باید توسط مسئول هماهنگ‌کننده جوشکاری مشخص شود. در چنین مواردی، چنین الزاماتی باید به نظر سازنده برسد. هر چند، استاندارد ایران ایزو ۱۴۷۳۱ به هماهنگ جوشکاری اجازه می‌دهد تا پیمانکار فرعی باشد. درحالی‌که مسئولیت نگهداری تطابق با استاندارد ایران ایزو ۱۴۷۳۱ به عهده سازنده باقی می‌ماند.

تجهیزات

استاندارد ایران ایزو ۳۸۳۴ نیاز دارد که لیست از تجهیزات و امکانات کلیدی (مهم) تهیه شود و به صورت به روز نگهداری گردد. تجهیزات و امکانات باید پایش شوند تا از بر آوردن نیازهای سازنده در تهیه محصولات اطمینان حاصل گردد.

انتظار می‌رود که سازنده سیستمی را برای شناسایی، کنترل، نگهداری و واسنجی (در صورت مربوط بودن) تمام تجهیزات تولیدی، شامل انتخاب اشخاص مسئول برای این فعالیت‌ها و ترتیب جزئیات برای جلوگیری از استفاده از تجهیزات معیوب را مستقر کند.

فعالیت‌های جوشکاری

سازنده باید با استفاده از برنامه‌ها و سایر مستندات (نقشه، دستور کارها، مشخصات فنی و غیره) توانایی نشان‌دادن چگونگی مدیریت الزامات برای تکمیل تولید، آزمایش غیرمخرب و سایر فعالیت‌های مربوط و چگونه دستیابی به آنها امکان‌پذیر می‌باشد را داشته باشد.

انبار فلز پایه

سازنده باید سیستمی را برای انبار کردن فلزات پایه بنا نهد، چه خریداری شده یا تأمین شده توسط مشتری، شامل قطعات تهیه شده جهت اتصال به محصول نهایی تهیه شده باشد. انتظار می‌رود روش‌ها و سیستم‌ها مشخص شوند.

واسنجی و معتبرسازی

واسنجی و معتبرسازی اصطلاحاتی هستند که اغلب استفاده می‌شوند و همیشه به‌اندازه کافی توضیح داده نمی‌شوند. مفهوم این اصطلاحات در جوشکاری از استاندارد 17662 پیروی نمی‌کند.

از طرف دیگر، واسنجی فرایندی است که به‌موجب آن بخشی از تجهیزات در فواصل معینی مطابق استانداردهای اندازه‌گیری دقت آن بر حسب نزدیکی توافق با محاسبات واقعی شناخته می‌شود آزمایش می‌شود. به‌این‌ترتیب صحت دستگاه تحت آزمایش برای یک سطح معلومی از عدم قطعیت می‌تواند محاسبه شود.

از طرف دیگر، معتبرسازی در زمینه تجهیزات اندازه‌گیری، فرایندی است که اثبات می‌کند اندازه‌گیری‌های جداگانه، رضایت‌بخش هستند. این کار ممکن است با استفاده از ابزار واسنجی شده یا استاندارد اندازه‌گیری برای اثبات اینکه وسیله تحت آزمایش بر اساس تنظیمات ابزار دقیق یا درجه‌بندی دستگاه، خروجی‌های مناسبی دارد.

واسنجی تجهیزات جوشکاری عموماً تنها جایی لازم است که کیفیت / تکرارپذیری جوش به صحت و تنظیمات تکرارشونده پارامترهایی همانند شدت جریان، ولتاژ، سرعت، دبی گاز یا خصوصیات ضربان بستگی دارد. به‌هرحال اگر یک منبع قدرت سنجه‌های واسنجی شده برای شدت جریان، ولتاژ نداشته باشد، سازنده باید وسیله واسنجی شده‌ای در اختیار داشته باشد که بتواند برای تصدیق پارامترهای جوشکاری (شدت جریان و ولتاژ) جهت تطابق با الزامات مشخصات دستورالعمل جوشکاری یا هر دستورالعمل دیگری بکار ببرد.

درحالی‌که تجهیزات مورد استفاده برای عملیات حرارتی بعد از جوشکاری و کنترل انبارهای الکترود شامل واسنجی و معتبرسازی می‌شوند، تجهیزات بازرسی و آزمایش همانند تجهیزات آزمایش غیرمخرب و فشار سنج‌ها این‌گونه نیستند.

به‌عنوان یک قانون کلی، تجهیزات بازرسی و اندازه‌گیری آزمایش همیشه واسنجی شده هستند. در کل واسنجی یا معتبرسازی برای اندازه‌گیری دما، از قبیل ثبات‌های عملیات حرارتی، تجهیزات آزمایش غیرمخرب و فشار سنج‌ها نیز مورد نیاز هستند.

اگر خود محصول سطح دقت خاصی لازم داشته باشد بعضی تجهیزات اندازه‌گیری ابعادی مثل کولیس‌ها و میکرومترها نیاز به کالیبراسیون دارند.

بنابراین استفاده از یک آزمایشگر انبری، برای چک کردن سطح جریان جوشکاری در کابل، در موقعیت‌هایی که شدت جریان مطابق تنظیمات تعیین شده تنظیم می‌شود یا با یک آمپرسنج کار گذاشته شده در تجهیز باشد، می‌تواند رضایت‌بخش بودن خروجی دستگاه را معتبر سازد.

در سایر موقعیت‌ها، جایی که آزمایشگر انبری، به‌عنوان سنجه‌ای برای تنظیم دستگاه جهت دستیابی به‌شدت جریان واقعی طبق مشخصات دستورالعمل جوشکاری، استفاده شد، آزمایشگر انبری، می‌تواند تصدیق کند که سطح جریان واقعی به دست آمده است. در این شرایط احتیاجی به چک کردن صحت خروجی دستگاه نخواهد بود. تصدیق در این مفهوم به معنی فرایند واسنجی یا معتبرسازی نیست، چون تأیید تنها اطمینان می‌دهد که سطح جریان تعیین شده به دست آمده است.

باید یادآوری گردد که فرایندهای جوشکاری جدید و منابع قدرت جدید از قبیل جوشکاری قوسی ضربانی، بدون اندازه‌گیری دقیق قابل کنترل نیستند یا کنترل آنها سخت است، و ابزار دقیق‌های مناسب مورد نیاز هستند.

 کنترل عملیات‌های جوشکاری مکانیزه مستلزم کنترل دقیق حرارت ورودی با پیش‌فرض ابزارهای دقیق است. سازنده باید دستگاهی که نیاز به واسنجی دارد را شناسایی و ثبت کند و سوابق واسنجی را نگهداری کند.

شناسایی و ردیابی

استاندارد ۳۸۳۴ همیشه به شناسایی و ردیابی نیاز ندارد. جایی که سازنده متعهد به سطح کیفیتی خاصی باشد یا قراردادهای نیازمند ردیابی احتمال دارد، باید یک دستور کار مناسب مستقر کند. چنین دستور کارهایی نباید با قسمت‌هایی از قرارداد که نیازی به ردیابی ندارند، اشتباه گرفته شود.

هنگامی که ردیابی مواد مصرفی لازم باشد، انتظار می‌رود که بهرهای مختلفی که در جوش استفاده می‌شود ثبت گردد. ولی نیازی به مشخص کردن محل بهرهای مختلف مواد مصرفی جوشکاری تأیید شده در اتصالات چند پاسه نمی‌باشد.

ارزیابی و گواهی کردن

استاندارد ۳۸۳۴ نیازی به هیچ ارزیابی یا گواهی دادن ندارد. ممکن است سازنده به مسئولیت خود پیروی از بخش خاصی از استاندارد ایران ایزو ۳۸۳۴ را اظهار کند. به‌عنوان قسمتی از این اظهارات نیازمند بیان جزئیات به کار گرفته در کنترل‌های مستقر شده است. جایی که مدارک لازم مستندات ایزویی هستند آه در استاندارد ایران ایزو 5-3834 لیست شده‌اند، یک بیان ساده ارجاع به استاندارد ایران ایزو 5-3834 تمام چیزی است که لازم می‌باشد.

این ممکن است مرسوم‌ترین کاربرد استاندارد ایران ایزو 3834 باشد. هر چند ممکن است از استاندارد ایران ایزو ۳۸۳۴ برای ارزیابی یک سازنده توسط مشتری (طرف دوم) یا سازمان گواهی کننده (طرف سوم) استفاده شود.